Piramida finansowa, zwana także schematem Ponziego – od nazwiska osoby, która stworzyła pierwszą piramidę finansową – jest strukturą, w której uczestnicy otrzymują swoje zyski w momencie, kiedy inni uczestnicy wpłacą swoje pieniądze. Często twórcy piramid finansowych twierdzą, że inwestują pieniądze w wiele aktyw, np. złoto, czy nieruchomości, jednak jest to nieprawda. Cała struktura polega na zachęceniu kolejnych kandydatów do wpłacania swoich oszczędności i szukania kolejnych uczestników struktury, którzy również będą wpłacać pieniądze. Środki te nie są nigdzie inwestowane, więc struktura istnieje dopóki, dopóty istnieją ludzie chętni wpłacać pieniądze.
Struktury, takie jak piramida finansowa, inwestują ogromne pieniądze w reklamę, ponieważ to dzięki marketingowi mogą znaleźć kolejnych uczestników. Podając swoje źródła inwestycji, których tak naprawdę nie ma, mają na celu jedynie zyskanie wiarygodności w oczach klientów.
Co może świadczyć o tym, że fundusz inwestycyjny, do którego chcemy się zapisać to piramida finansowa:
-osoba przedstawiająca nam ofertę nalega na przyprowadzenie znajomych lub rodziny
-w ofercie nam przedstawianej nie ma dokładnych danych dotyczących ewentualnych zysków, a jedynie sumy wypłat
-w ofercie nie znajdują się żadne, nawet przypuszczalne, wzrosty naszych zainwestowanych pieniędzy
-uczestnicy spotkania są przekonywani o bardzo szybkich wypłatach
-organizator spotkania opowiada nam o bardzo dużych zyskach w krótkim czasie
-osoba przedstawiająca ofertę nie mówi nic o tym, co stałoby się, kiedy inwestycja nie wyszłaby, czy otrzymalibyśmy część wpłaconych środków
Podczas podpisywania umów trzeba być bardzo czujnym. Należy pytać o możliwe komplikacje, takie jak nieudana inwestycja, czy spadek na giełdzie. Pytajmy również o ubezpieczenie naszych środków. Fundusze inwestycyjne zawsze zabezpieczają pewną kwotę, by klient w razie komplikacji nie stracił wszystkich swoich pieniędzy albo mógł wyciągnąć tyle, ile zainwestował.
Dla uśpienia czujności uczestników twórcy piramidy finansowej wypłacają w ciągu kilku pierwszych miesięcy pokaźne wypłaty, jednak pojawiają się one coraz rzadziej, aż w końcu nie pojawiają się, w momencie kiedy brakuje nowych członków.
Organizowanie piramid finansowych jest zabronione prawnie. Uznawane jest za czyn nieuczciwej konkurencji i grozi karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.
Najsłynniejsze piramidy finansowe
Największą dotychczas nam znaną piramidą finansową jest struktura zbudowana przez Bernarda Madoffa. Działała przez 13 lat, a upadła dopiero w czasie krachu finansowego w 2009 roku. Uczestniczy struktury zaczęli wycofywać pieniądze, ale wielu z nich się to nie udało. Skierowana była ona do bardzo bogatych biznesmenów i należało do niej aż 5 tysięcy ludzi. Przez cały ten czas Madoff nie inwestował pieniędzy, a łączna uzbierana przez niego pula to aż 13 miliardów dolarów.
W Polsce znana jest nam piramida finansowa Amber Gold, która rzekomo inwestowała w złoto. Struktura upadła, a jej uczestnicy również nie otrzymali swoich pieniędzy. Obecnie sprawą zajmuje się prokuratura.